အစာအဆိပ်သင့်ခြင်း(Botulism)

Unicode

 

 

အစာအဆိပ်သင့်တယ်ဆိုတာဟာ Clostridium botulinum. လို့ခေါ်တဲ့ဘက်တီရီးယားရဲ့အဆိပ်
 

ကြောင့် ခန္တာကိုယ်ရဲ့အာရုံကြောတွေမလုပ်မလုပ်နိုင်ပဲဖြစ်သွားခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

 

 

Clostridium botulinum. လို့ခေါ်တဲ့ ဘက်တီရီးယားတွေဟာဆွေးမြေ့ပုပ်သိုးနေတဲ့နေရာတွေမှာ 

 

ရှင်သန်ပေါက်ပွားနေတတ်တဲ့ဘက်တီရီးယားပိုးတွေဖြစ်ပါတယ် ၊ Clostridium botulinum.  

 

 

ဘက်တီးရီးယားတွေကနေ အဆိပ်အမျိုးအစား(၇)မျိုး ထုတ်လုပ်လေ့ရှိပါတယ်၊ အဲဒါတွေကတော့ 

 

အဆိပ် A, B, C, D, E, F နဲ့ အဆိပ် G  အမျိုးအစားတွေဖြစ်ပါတယ် ၊ ဘယ်အဆိပ်အမျိုးအစား 

 

ဖြစ်ဖြစ် ဒုက္ခပေးတာချင်းကတော့ အတူတူပဲလို့ဆိုပါတယ် ၊
 

 

Botulinal toxins  အဆိပ်ဆိုတာဟာ လူတွေဖန်တီးတဲ့အဆိပ်မဟုတ်ပဲ ဘက်တီးရီးယားပိုးကနေ 

 

ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကမ္ဘာပေါ်မှာအပြင်းထန်ဆုံးအဆိပ်ဖြစ်ပါတယ် ၊ ဘယ်လောက်အထိပြင်းထန်သလဲ 

 

ဆိုရင် လူတွေဖန်တီးထားတဲ့ဆိုင်ယာနိုက်အဆိပ်ထက် အဆပေါင်း(၁၀၀၀၀)ပိုမိုပြင်းထန်ပြီး 

 

ဆာရင်းအဆိပ်ဓါတ်ငွေ့ထက် အဆပေါင်း(၁၅၀၀၀)ပိုမိုပြင်းထန်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။

 

ဒီအဆိပ်က Clostridium botulinum. လို့ခေါ်တဲ့ ဘက်တီးရီးယားပိုး အသက်ရှင်နေစဉ်မှာထွက်နေ

 

တာမဟုတ်ပဲသေသွားချိန်မှသာဘက်တီးရီးယားပိုးရဲ့အပျက်အစီးအရည်တွေနဲ့အတူဖြစ်ပေါ်လာ 

 

တာဖြစ်ပါတယ်၊ ဒီအဆိပ်တွေကို အစာနဲ့အတူစားမိရင် အူထဲရောက်တာနဲ့စုပ်ယူမိပြီး 

 

သွေးရည်ကြည်စီးကြောင်းစနစ်ထဲကို ဝင်ရောက်သွားပါတယ်။အဲဒီကနေတဆင့် တစ်ကိုယ်လုံးကို

 

လှည့်ပတ်သွားနေတဲ့သွေးထဲကိုရောက်သွား ပါတော့တယ်။

 

သွေးထဲကနေတဆင့် ခန္တာကိုယ်ရဲ့အစွန်အဖျားအင်္ဂါတွေကအာရုံကြောမျှင်လေးတွေဆီရောက်သွား 

 

 

ပါတယ် ၊ အစာအဆိပ်သင့်တဲ့အခါ Clostridium botulinum ဘက်တီးရီးယားပိုးတွေကထွက်တဲ့ 

 

အဆိပ်ရည် botulinum toxin တွေဟာ ကြွက်သားကိုလှုပ်ရှားစေတဲ့ Acetylcholine တွေကို 

 

ဖျက်ဆီးပစ်ပါတယ် ဒါကြောင့်မို့ အစာအဆိပ်သင့်တဲ့အခါ ကြွက်သားတွေမလူပ်ရှားနိုင်တော့ပဲ 

 

လေဖြတ်သလိုခံစားရတာဖြစ်ပါတယ်Clostridium botulinum. ဘက်တီရီးယားရဲ့အဆိပ်ဟာ 

 

သွေးထဲကနေတဆင့်ဦးနှောက်ထဲကိုတော့ မဝင်ရောက်နိုင်ပါဘူး ၊ အဓိကအားဖြင့် ခန္တာကိုယ်

 

အစွန်အဖျားကအာရုံကြောနဲ့ကြွက်သားဆက်သွယ်မှုစနစ်ကိုနှောက်ယှက်ပြီး ကြွက်သားတွေ

 

အလုပ်မလုပ်နိုင်တော့အောင် ဒုက္ခပေးတာဖြစ်ပါတယ်။

 

(လှုပ်ရှားမှုကိုဖြစ်စေသော Acetylcholine အကြောင်းကိုလေ့လာရန် လင့်ကိုနှိပ်ပါ Link

 

ခွေးကြောင်တွေမှာ အစာအဆိပ်သင့်တဲ့အခါ အစာကိုမျိုမချနိုင်ခြင်း ၊ အန်ခြင်း ၊ ဝမ်းချုပ်ခြင်း ၊ 

 

မျက်လုံးသူငယ်အိမ်ကျယ်နေခြင်း ၊ လေဖြတ်ခြင်းစတဲ့လက္ခဏာတွေကိုတွေ့ရတတ်ပါတယ်။

 

အစာအဆိပ်သင့်တဲ့အခါ စားမိတဲ့အဆိပ်ပမာဏနည်းရင်တော့ ပြုစုစောင့်ရှောက်မှုကောင်းရင် 

 

တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အလားအလာပြန်ကောင်းလာနိုင်ပါတယ် ၊ စားမိကြောင်း သိလျှင်သိချင်း 

 

ပြန်အန်ထုတ်အောင် ဟိုဒြိုဂျင်ပါရောက်ဆိုက်ဆေးရည်ကို လ္ဘက်စားဇွန်း(၁)ဇွန်းတိုက်ပေးနိုင် 

 

ပါတယ် ၊ အစာအိမ်ထဲကိုပိုက်ထည့်ပြီးဆေးကြောပေးခြင်းနဲ့ဝမ်းချူပေးခြင်းတို့လည်းပြုလုပ်ရ

 

ပါမယ် ၊
 

အစာအဆိပ်သင့်တဲ့ခွေးကြောင်တွေကို အစာကျွေးခြင်း ရေဝအောင်တိုက်ခြင်းနဲ့ လမ်းလျှောက်စေ 

 

ခြင်းတို့ကို ဂရုတစိုက်ပြုလုပ်ပေးသင့်ပါတယ် ၊ အစာကိုမျိုချဖို့အခက်အခဲဖြစ်လာရင်သွေးကြောထဲ

 

ကနေ အငန်ရည်ပုလင်းကြီးချိတ်ပေးရပါမယ်၊အဖျားဝင်လာရင်တော့ သင့်လျှော်တဲ့ ပဋိဇီဝဆေး

 

တစ်မျိးမျိုးကိုထိုးနှံပေးရပါမယ် ၊လေကောင်းလေသန့်ရအောင် ပန်ကာဖွင့်ပေးထားသင့်ပါတယ်။
 

အစာအဆိပ်သင့်တဲ့အခါ အဆိပ်ဖြေဆေးကို ဖြစ်ဖြစ်ချင်းထိုးပေးမှသာ အသက်ကို ကယ်နိုင်မှာဖြစ်

 

ပါတယ် အဆိပ်ကအာရုံကြောအစွန်းတွေကို ဝင်ရောက်သွားပြီးမှဖြေဆေးထိုးရင်ထိရောက်မှု

 

မရှိတော့ပါဘူး ၊  စားမိတဲ့အချိန်ကနေ အာရုံကြောတွေထဲကို ရောက်သွားချိန်ဟာလည်း 

 

အတော်လေးကိုမြန်တဲ့အတွက် ဖြေဆေးကိုအချိန်မီထိုးပေးနိုင်ဖို့ အထူးဂရုပြုရမှာဖြစ်ပါတယ်။
 

အရင်တုန်းကတော့ လူတွေနဲ့ခွေးတွေမှာ အစာအဆိပ်သင့်တဲ့အခါ အစာနဲ့အတူ အူလမ်းကြောင်း

 

ထဲရောက်သွားတဲ့ပိုးတွေ ထပ်မံပွားများမလာအောင် နှိမ်နင်းထား နိုင်ဖို့အတွက် Penicillin  နဲ့ 

 

Metronidazole ဆေးကိုတိုက်ကျွေးခဲ့ကြပါတယ်၊

 

ဒါပေမယ့်အစာအဆိပ်သင့်တာက ပိုးကြောင့်မဟုတ်ပဲ အပြင်မှာကိုဖြစ်နေပြီးသားအဆိပ်ကြောင့်

 

 

ဖြစ်တဲ့အပြင် C.botulinum ပိုးဟာအူထဲကိုရောက်နေရင် ဘယ်ဆေးကမှသူ့ကိုထိထိရောက်ရောက် 

 

မသုပ်သင်နိုင်ဘူးဆိုတာနောက်ပိုင်းမှာသိလာခဲ့ကြပါတယ်၊ဒီလိုနဲ့ Botulinal toxin အဆိပ်သင့်မှုကို 

 

ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်ဖို့နဲ့ကုသပေးနိုင်ဖို့ ဆေးကိုအပြင်းအထန်ရှာဖွေခဲ့ကြတဲ့အခါ Botulinal toxin 

 

အဆိပ်ကိုတုန့်ပြန်ချေဖျက်ပစ်နိုင်တဲ့ ပဋိပစ္စည်း(၃)မျိုးကို ပညာရှင်တွေက ရှာဖွေဖော်ထုတ်နိုင်

 

ခဲ့ပါတယ် ၊ အဲဒီဆေးကို တစ်ခါထိုးထားရင် အစာအဆိပ်သင့်ခြင်းကို (၆)လအထိကာကွယ်ပေး 

 

ထားနိုင်ပါတယ်။
 

 

ဒါပေမယ့် ဒီကုထုံးဟာခွေးတွေမှာတော့ သိပ်အသုံးမတည့်တာကိုတွေ့ရပါတယ် ၊ ဘာဖြစ်လို့လဲ

 

ဆိုတော့ အစာအဆပ်သင့်ခြင်းကိုကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ပဋိပစ္စည်း(၃)မျိုး စလုံးဟာ လူတွေအပေါ်မှာ

 

သာအခြေခံပြီးထုတ်လုပ်ထားတာဖြစ်တဲ့အတွက်လူတွေမှာဒုက္ခပေးတတ်တဲ့အဆိပ်အမျိုးအစားကို

 

သာ တုန့်ပြန်ချေဖျက်နိုင်တဲ့ပဋိပစ္စည်းတွေဖြစ်လို့ပါပဲ။
 

အစာဆိပ်သင့်ခြင်းဟာ ခွေးဒူလာ(Myasthenia gravis) နဲ့လွဲတတ်တဲ့အတွက် ဆက်လက် 

 

လေ့လာရန်  လင့်ကိုနှိပ်ပါ ===>> Link

 

ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောခြင်းဖြစ်တတ်တဲ့ရောဂါများကိုဆက်လက်လေ့လာရန် လင့်ကိုနှိပ်ပါ ==>> Link

 

ထပ်မံလေ့လာရန်  လင့်ကိုနှိပ်ပါ - - Link

 

Zawgyi

 

 

အစာအဆိပ္သင့္တယ္ဆိုတာဟာ Clostridium botulinum. လို႔ေခၚတဲ့ဘက္တီရီးယားရဲ႕အဆိပ္
ေၾကာင့္ ခႏာၱကိုယ္ရဲ႕အာရံုေၾကာေတြမလုပ္မလုပ္ႏိုင္ပဲျဖစ္သြားျခင္းျဖစ္ပါတယ္

Clostridium botulinum.

လို႔ေခၚတဲ့ ဘက္တီရီးယားေတြဟာေဆြးေျမ႕ပုပ္သိုးေနတဲ့ေနရာေတြမွာ ရွင္သန္ေပါက္ပြားေနတတ္တဲ့ဘက္တီရီးယားပိုးေတြျဖစ္ပါတယ္ ၊

Clostridium botulinum.

ဘက္တီရီးယားေတြကေန အဆိပ္အမ်ိဳးအစား(၇)မ်ိဳး ထုတ္လုပ္ေလ့ ရွိပါတယ္ ၊ အဲဒါေတြကေတာ့ အဆိပ္ A, B, C, D, E, F နဲ႔ အဆိပ္ G  အမ်ိဳးအစားေတြျဖစ္ပါတယ္ ၊ ဘယ္အဆိပ္အမ်ိဳးအစားျဖစ္ျဖစ္ ဒုကၡေပးတာခ်င္းက ေတာ့ အတူတူပဲလို႔ဆိုပါတယ္ ၊

Botulinal toxins  အဆိပ္ဆိုတာဟာ လူေတြဖန္တီးတဲ့အဆိပ္မဟုတ္ပဲ ဘက္တီးရီးယားပိုးကေနျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ကမာၻေပၚမွာအျပင္းထန္ဆံုးအဆိပ္ျဖစ္ပါတယ္ ၊ ဘယ္ေလာက္အထိျပင္းထန္သလဲ ဆိုရင္လူေတြဖန္တီးထားတဲ့ဆိုင္ယာႏိုက္အဆိပ္ ထက္ အဆေပါင္း(၁၀၀၀၀)ပိုမိုျပင္းထန္ၿပီး ဆာရင္းအဆိပ္ဓါတ္ေငြ႕ထက္ အဆေပါင္း(၁၅၀၀၀)ပိုမိုျပင္းထန္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္ ၊

ဒီအဆိပ္က Clostridium botulinum.

လို႔ေခၚတဲ့ ဘက္တီးရီးယားပိုး အသက္ရွင္ေနစဥ္မွာ ထြက္ေနတာမဟုတ္ပဲေသသြားခ်ိန္မွသာဘက္တီးရီးယားပိုးရဲ႕အပ်က္အစီးအရည္ေတြနဲ႔

အတူျဖစ္ေပၚလာ တာျဖစ္ပါတယ္။ 

ဒီအဆိပ္ေတြကို အစာနဲ႔အတူစားမိရင္ အူထဲေရာက္တာနဲ႔စုပ္ယူမိၿပီးေသြးရည္ၾကည္ စီးေၾကာင္းစနစ္ထဲကို ၀င္ေရာက္သြားပါတယ္။အဲဒီကေနတဆင့္ တစ္ကိုယ္လံုးကိုလွည့္ပတ္သြားေနတဲ့ေသြးထဲကိုေရာက္သြား ပါေတာ့တယ္။

ေသြးထဲကေနတဆင့္ ခႏာၱကိုယ္ရဲ႕အစြန္အဖ်ားအဂၤါေတြကအာရံုေၾကာမွ်င္ေလးေတြ ဆီေရာက္သြားပါတယ္ ၊ အစာအဆိပ္သင့္တဲ့အခါ Clostridium botulinum ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြကထြက္တဲ့ အဆိပ္ရည္ botulinum toxin ေတြဟာ ၾကြက္သားကိုလႈပ္ရွားေစတဲ့ Acetylcholine ေတြကိုဖ်က္ဆီးပစ္ပါတယ္ ဒါေၾကာင့္မို႔ အစာအဆိပ္သင့္တဲ့အခါ ၾကြက္သားေတြမလူႈပ္ရွားႏိုင္ေတာ့ပဲ ေလျဖတ္သလိုခံစားရတာျဖစ္ပါတယ္ Clostridium botulinum. ဘက္တီရီးယားရဲ႕အဆိပ္ဟာ ေသြးထဲကေနတဆင့္ဦးေႏွာက္ထဲကိုေတာ့ မ၀င္ေရာက္ႏိုင္ပါဘူး ၊ အဓိကအားျဖင့္ ခႏာၱကိုယ္အစြန္အဖ်ားကအာရံုေၾကာနဲ႔ၾကြက္သားဆက္သြယ္မႈစနစ္ကိုေႏွာက္ယွက္ၿပီး ၾကြက္သားေတြအလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ေအာင္ ဒုကၡေပးတာျဖစ္ပါတယ္။
(လႈပ္ရွားမႈကိုျဖစ္ေစေသာ Acetylcholine အေၾကာင္းကိုေလ့လာရန္ LINL ကိုႏွိပ္ပါ ==>> LINK )

ေခြးေၾကာင္ေတြမွာ အစာအဆိပ္သင့္တဲ့အခါ အစာကိုမ်ိဳမခ်ႏိုင္ျခင္း ၊ အန္ျခင္း ၊ ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း ၊ မ်က္လံုးသူငယ္အိမ္က်ယ္ေနျခင္း ၊ ေလျဖတ္ျခင္းစတဲ့လကၡဏာေတြကို    ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

အစာအဆိပ္သင့္တဲ့အခါ စားမိတဲ့အဆိပ္ပမာဏနည္းရင္ေတာ့ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ ေကာင္းရင္ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔အလားအလာျပန္ေကာင္းလာႏိုင္ပါတယ္ ၊ စားမိေၾကာင္း သိလွ်င္သိခ်င္း ျပန္အန္ထုတ္ေအာင္ ဟိုၿဒိဳဂ်င္ပါေရာက္ဆိုက္ေဆးရည္ကို လၻက္စားဇြန္း(၁)ဇြန္းတိုက္ေပးႏိုင္ပါတယ္ ၊ အစာအိမ္ထဲကိုပိုက္ထည့္ၿပီးေဆးေၾကာေပးျခင္းနဲ႔ ၀မ္းခ်ဴေပးျခင္းတို႔လည္းျပဳလုပ္ေပးရပါမယ္ ၊

အစာအဆိပ္သင့္တဲ့ေခြးေၾကာင္ေတြကို အစာေကၽြးျခင္း ေရ၀ေအာင္တိုက္ျခင္းနဲ႔ လမ္းေလွ်ာက္ေစ ျခင္းတို႔ကို ဂရုတစိုက္ျပဳလုပ္ေပးသင့္ပါတယ္ ၊ အစာကိုမ်ိဳခ်ဖို႔အခက္အခဲျဖစ္လာရင္ေသြးေၾကာထဲကေန အငန္ရည္ပုလင္းႀကီးခ်ိ

တ္ေပးရပါမယ္ ၊အဖ်ား၀င္လာရင္ေတာ့ သင့္ေလွ်ာ္တဲ့ ပဋိဇီ၀ေဆးတစ္မ်ိးမ်ိဳးကိုထိုးႏွံေပးရပါမယ္ ၊ေလေကာင္းေလသန္႔ရေအာင္ ပန္ကာဖြင့္ေပးထားသင့္ပါတယ္။

အစာအဆိပ္သင့္တဲ့အခါ အဆိပ္ေျဖေဆးကို ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္းထိုးေပးမွသာ အသက္ကို ကယ္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္ အဆိပ္ကအာရံုေၾကာအစြန္းေတြကို ၀င္ေရာက္သြားၿပီးမွ ေျဖထိုးရင္ထိေရာက္မႈမရွိေတာ့ပါဘူး ၊ စားမိတဲ့အခ်ိန္ကေန အာရံုေၾကာေတြထဲကို ေရာက္သြားခ်ိန္ဟာလည္း အေတာ္ေလးကိုျမန္တဲ့အတြက္ ေျဖေဆးကိုအခ်ိန္မီ ထိုးေပးႏိုင္ဖို႔ အထူးဂရုျပဳရမွာျဖစ္ပါတယ္။

အရင္တုန္းကေတာ့ လူေတြနဲ႔ေခြးေတြမွာ အစာအဆိပ္သင့္တဲ့အခါ အစာနဲ႔အတူ အူလမ္းေၾကာင္းထဲေရာက္သြားတဲ့ပိုးေတြ ထပ္မံပြားမ်ားမလာေအာင္ ႏွိမ္နင္းထား ႏိုင္ဖို႔အတြက္ Penicillin  နဲ႔ metronidazole ေဆးကိုတိုက္ေကၽြးခဲ့ၾကပါတယ္

ဒါေပမယ့္အစာအဆိပ္သင့္တာက ပိုးေၾကာင့္မဟုတ္ပဲ အျပင္မွာကိုျဖစ္ေနၿပီးသား အဆိပ္ေၾကာင့္သာျဖစ္တဲ့အျပင္ C.botulinum

ပိုးဟာအူထဲကိုေရာက္ေနရင္ ဘယ္ေဆးကမွသူ႔ကိုထိထိေရာက္ေရာက္ မသုပ္သင္ႏိုင္ဘူးဆိုတာေနာက္ပိုင္းမွာသိလာခဲ့ၾကပါတယ္

ဒီလိုနဲ႕ Botulinal toxin အဆိပ္သင့္မႈကို ႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ ကုသေပးႏိုင္ဖို႔ေဆးးကို အျပင္းအထန္ ရွာေဖြခဲ့ၾကတဲ့အခါ Botulinal toxin အဆိပ္ကိုတုန္႔ျပန္ ေခ်ဖ်က္ပစ္ ႏိုင္တဲ့ ပဋိပစၥည္း(၃)မ်ိဳးကို ပညာရွင္ေတြက ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္ ၊ အဲဒီေဆးကို တစ္ခါထိုးထားရင္ အစာအဆိပ္သင့္ျခင္းကို (၆)လအထိကာကြယ္ေပး ထားႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ဒီကုထံုးဟာေခြးေတြမွာေတာ့ သိပ္အသံုးမတည့္တာကိုေတြ႕ရပါတယ္ ၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အစာအဆပ္သင့္ျခင္းကိုကာကြယ္ေပးႏိုင္တဲ့ပဋိပစၥည္း(၃)မ်ိဳး စလံုးဟာ လူေတြအေပၚမွာသာအေျခခံၿပီးထုတ္လုပ္ထားတာျဖစ္တဲ့အတြက္ လူေတြမွာဒုကၡေပးတတ္တဲ့အဆိပ္အမ်ိဳးအစားကိုသာ တုန္႔ျပန္ေခ်ဖ်က္ႏိုင္တဲ့ ပဋိပစၥည္းေတြျဖစ္လို႔ပါပဲ။
အစာဆိပ္သင့္ျခင္းဟာ ေခြးဒူလာ(Myasthenia gravis) နဲ႔လြဲတတ္ပါတယ္ . . . ၾကည့္ပါ ===

>> LINK
ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလ်ွာျခင္းျဖစ္တတ္တဲ့ အျခားေရာဂါမ်ားကိုဆက္လက္ေလ့လာရန္ LINK ကိုႏွိပ္ပါ ===>> LINK