ခွေးရူးရောဂါဟာ ခွေးတွင်သာမဟုတ်ပဲ ဆွေးနွေးသတ္တဝါအတော်များများမှာ ကူးစက်ဖြစ်ပွားနိုင်တဲ့ ရောဂါတစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်.. ကြွက်တို့ ရှဉ့်တို့မှာ…ဖြစ်တတ်ပေမယ့် ဖြစ်ပွားခဲလှပါတယ် … အမေရိကန်နိုင်ငံလိုတိုးတက် ဖွံ့ဖြိုးတဲ့နိုင်ငံတွေမှာတော့ … အိမ်မွေးခွေးတွေကို ခွေးရူးကာကွယ် ဆေး အချိန်မှန်ထိုးနှံပြီးမှ မွေးမြူကြတာမို့ …လူကောခွေးကော..ခွေးရူးရောဂါဖြစ်ပွားမှုဟာ သိသိ သာသာလျှော့နည်းကျဆင်းသွားတာကိုတွေ့ရပါတယ်
ခွေးရူးရောဂါဖြစ်ပွားရခြင်းအကြောင်းရင်းကတော့.. ခွေးရူးရောဂါဗိုင်းရပ်ပိုးဝင်ရောက်လို့ ဖြစ်ပွားရ ခြင်းဖြစ်ပါတယ်…… ဒီရောဂါပိုးဟာ ဖျံ ၊ ဝက်ဝံ ၊ မြေခွး၊တောခွေး စတဲ့တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ ပျံသန်းနိုင်တဲ့လင်းနို့ကြွက်တွေမှာသဘာဝအတိုင်း ရှိနေတတ်ပါတယ် …ခွေးရူးရောဂါဖြစ်နေတဲ့ တိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်ရဲ့တံတွေးထဲမှာ ခွေးရူးရောဂါဗိုင်းရပ်ပိုးတွေ အမြောက်အများပါရှိနေတာဖြစ်ပါတယ် … အဲဒီတိရစ္ဆာန်က တစ်ခြားတိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်ကို ကိုက် လိုက်တဲ့အခါ ပေါက်ပြဲသွားတဲ့နေရာကို ရောဂါပိုးပါတဲ့တံတွေး လူးမိပြီး…ရောဂါပိုးဝင်ရောက်ကူး စက်စေတာဖြစ်ပါတယ်…
ခွေးတစ်ကောင်ရဲ့ခန္တာကိုယ်ထဲကို ခွေးရူးရောဂါပိုးစတင်ပြီးဝင်ရောက်လာတဲ့အချိန်ကနေ ရောဂါ လက္ခဏာတွေပြလာတဲ့အထိ(၁)ပါတ်ကနေ(၁)နှစ်အထိကြာနိုင်ပါတယ်…များသောအားဖြင့်တော့
(၂)ပါတ် ကနေ(ဂ)ပါတ်အတွင်းမှာ ခွေး ဟာရောဂါလက္ခဏာတွေပြလာကြတာများပါတယ်…
ခန္တာကိုယ်တွင်းကိုဝင်ရောက်လာတဲ့ ဗိုင်းရပ်ပိုးတွေဟာ…အနီးဆုံးအာရုံကြောဆီကို အရောက် သွားပြီး…အဲဒီအာရုံကြောတလျှောက်ကနေ ဦးနှောက်ရှိရာကို… တဖြည်းဖြည်းချင်း တက်သွားကြ
ခန္တာကိုယ်တွင်းကိုဝင်ရောက်လာတဲ့ ဗိုင်းရပ်ပိုးတွေဟာ…အနီးဆုံးအာရုံကြောဆီကို အရောက် သွားပြီး…အဲဒီအာရုံကြောတလျှောက်ကနေ ဦးနှောက်ရှိရာကို… တဖြည်းဖြည်းချင်း တက်သွားကြ
ပါ တယ် … ဦးနှောက်ရှိရာကိုသွားရတဲ့ခရီးတာ ဝေးလေလေ…ရောဂါလက္ခဏာတွေပြလာဖို့ အချိန်ပိုကြာ လေလေ ဖြစ်ပါတယ်…ဦးနှောက်ထဲကိုရောက်ပြီးရင်…ရက်အတော်ကြာနေပြီးတော့ ပိုးကောင်ရေပွားကြပါတယ် … အဲဒီနောက်…ဦးနှောက်ကနေ ပါးစပ်ရှိရာကိုသွားတဲ့ အာရုံကြော တွေကတစ်ဆင့် ပါးစပ် ရှိရာကိုပြန်ဆင်းလာကြပြန်ပါတယ်…ပါးစပ်ရှိရာကိုရောက်လာတဲ့အခါ သူတို့ဟာ တံတွေးထွက်တဲ့ အကြိတ်(တံတွေး ဂလင်း) တွေထဲကို ဝင်ရောက်နေထိုင်ကြပါတယ်…ဒီအချိန်အထိ အဲဒီခွေးဟာ ဘာရောဂါ လက္ခဏာတွေမှပြသ ခြင်း မရှိသေးပဲ အကောင်းပကတိ ရှိနေဆဲဖြစ်ပါတယ်…ဒါပေမယ့် ဒီကာလအတွင်းမှာ အခြားခွေးကို ဖြစ်စေလူကိုဖြစ်စေ၊အဲဒီခွေးက ကိုက်လိုက်ရင် ခွေးရူးရောဂါကူးစက် ဖြစ်ပွားနိုင်နေပြီဖြစ်ပါတယ် …
တံတွေးအကြိတ်ထဲကို သူတို့ရောက်ပြီးလို့(၁၀)ရက်ကြာတဲ့အချိန်ကျတော့မှသာ လက္ခဏာ တွေ စတင်ပြသလာကြ ပါတယ် … ဒီအချိန်ကျတော့မှ အဲဒီခွေး ရူးနေပြီးဆိုတာကို ပိုင်ရှင်ကသိရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်… သတိပြုရ မှာက … ရောဂါလက္ခဏာတွေ မပြသခင်(၁၀)ရက်ထဲက… ဒီခွေးဟာ
ခွေးရူး ရောဂါကူးစက်စေနိုင်နေပြီ ဆိုတာပါပဲ… ( မှတ်ချက် …အဲဒါကြောင့် ခွေးကိုက်ခံရရင် အဲဒီခွေး ရူးမရူးသိဖို့ (၁၀)ရက်စောင့်ကြည့်ရတာဖြစ်ပါတယ် )
ခွေးရူးရောဂါဖြစ်လာရင် ရောဂါလက္ခဏာပုံစံ(၂)မျိုးနဲ့ဖြစ်ပွားပါတယ်၊
(၁) ဒေါသကြီးပြီး ရန်လိုတတ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာပုံစံ (aggressive form )
လှုပ်လှုပ်ရှားရှားတွေ့မြင်သမျှကို ဒေါသဖြစ်ပြီးလိုက်ကိုက်နေတာကို တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ် .. သာမန်မဟုတ်တဲ့ပစ္စည်းတွေ တုတ်တွေ သံချောင်းတွေကိုကိုက်တာမျိုး အကြောင်းမဲ့ပြေးလွှားနေ
တာမျိုးတွေဖြစ်လာတတ်ပါတယ် ခွေးရဲ့အသံဟာသိသိသာသာပြောင်းလာပြီးပါးစပ်မှာ သွားရည်
တမြားမြားအမြှုတ်တစီစီဖြစ်လာတတ်ပါတယ် ဒီရောဂါအဆင့်ဖြစ်နေတဲ့ခွေးတွေဟာ လှုပ်ရှားမှုကို
မုန်းတီးတဲ့အတွက် သစ်ရွက်ကြွေတစ်ခု မြေကြီးပေါ် မှာ လွင့်နေတာမျိုးနဲ့ ဖြေးဖြေးမောင်းနေတဲ့
ကားရဲ့ဘီးကိုတောင်လိုက်ကိုက်နေတာမျိုးတွေ ဖြစ်တတ်ပါ တယ် …
(၂)မှိုင်ပြီးငြိမ်နေတတ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာပုံစံ (dumbform)
ဒီအဆင့်မှာ ခွေးဟာမှိုင်နေတတ်ပါတယ် … သဘာဝအရ အလိုအလျှောက်လှုပ်ရှား မှုပြုတတ် တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေရပ်ဆိုင်းကုန်ပါတယ်(ဥပမာ…မျက်စေ့နားကို တစ်ခုခုရုတ်တရက် ရောက်လာတဲ့ အခါ အလိိုုလိုမျက်တောက်ခပ်တဲ့လှုပ်ရှားမှုမျိုး…မီးအပူနဲ့ ထိမိတဲ့အခါ ရုတ်တရက်အလိုလို ရုန်းတဲ့လှုပ်ရှားမှု မျိုး မရှိတော့တာမျိုးတွေပါ)…ခွေးဟာ..မတ်တပ်ရပ်တဲ့အခါ ခွေယိုင်နေတတ်ပြီး ရှေ့မှာတစ်ခုခုရှိနေရင် လည်း မမြင်သလိုပုံစံမျိုးနဲ့ အတင်းဝင်တိုးနေတတ် ပါတယ် … ဒီရောဂါလက္ခဏာပုံစံပြပြီး နောက်(၂၄) နာရီအတွင်းမှာ သေဆုံးတတ်ပါတယ် …
အထက်ကရောဂါအဆင့်(၂)ခုစလုံးမှာ …ခွေးရဲ့ အောက်မေးရိုးဟာ အောက်ဖက်ကိုတွဲလွဲကျ နေပြီး လျှာရည်ကိုမထိမ်းနိုင်ပဲဖြစ်နေတာကိုတွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ် …
အထက်ကရောဂါအဆင့်(၂)ခုစလုံးမှာ …ခွေးရဲ့ အောက်မေးရိုးဟာ အောက်ဖက်ကိုတွဲလွဲကျ နေပြီး လျှာရည်ကိုမထိမ်းနိုင်ပဲဖြစ်နေတာကိုတွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ် …
( မိမိရဲ့ခွေးဟာ အခြားတိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်ရဲ့ကိုက်တာကိုခံရရင် ဘာလုပ်သင့်သလဲ )
အမေရိကန်နိုင်ငံ လူထုကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ တိရစ္ဆာန်ရောဂါကုဆရာဝန်များအသင်းရဲ့အကြံပြုချက် တွေကတော့ …
လက်အိတ်စွပ်ပြီး … အကိုက်ခံရလို့ ပေါက်ပြဲသွားတဲ့ဒါဏ်ရာကို ဆပ်ပြာနဲ့ရေပေါပေါသုံးပြီး အကြိမ်ကြိမ်ဆေးကြောပေးရပါမယ်…အပေါက်အပြဲဒါဏ်ရာကိုလိုအပ်သလိုဖြဲသင့်ရင်ဖြဲပြီး ပြောင်စင်အောင် အကြိမ်ကြိမ်ဆေးကြောရပါမယ်….
အမေရိကန်နိုင်ငံ လူထုကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ တိရစ္ဆာန်ရောဂါကုဆရာဝန်များအသင်းရဲ့အကြံပြုချက် တွေကတော့ …
လက်အိတ်စွပ်ပြီး … အကိုက်ခံရလို့ ပေါက်ပြဲသွားတဲ့ဒါဏ်ရာကို ဆပ်ပြာနဲ့ရေပေါပေါသုံးပြီး အကြိမ်ကြိမ်ဆေးကြောပေးရပါမယ်…အပေါက်အပြဲဒါဏ်ရာကိုလိုအပ်သလိုဖြဲသင့်ရင်ဖြဲပြီး ပြောင်စင်အောင် အကြိမ်ကြိမ်ဆေးကြောရပါမယ်….
အဲဒီဒါဏ်ရာတွေကိုမချုပ်ပစ်ရပါဘူးလက်တွေ့လေ့လာသုတေသနပြုချက်တွေအရ အဲဒီလိုသေသေချာချာပြောင်စင်အောင် ဆေးကြောပစ်ခြင်းကြောင့် ခွေးရူးရောဂါကူးစက်ခံရမှု သိသိသာသာနည်းပါးသွားတယ်လို့ ဆိုပါတယ် …
မိမိခွေးဟာ ခွေးရူးကာကွယ်ဆေးထိုးထားပြီးသားဆိုရင်…နောက်ထပ်ခွေးရူးကာကွယ်ဆေး တစ်လုံးကို ချက်ချင်းထပ်ထိုးပေးရပါမယ် … လူတွေမှာအသုံးပြုတဲ့(active diploid cell vaccine ) လို့ခေါ်တဲ့ကာကွယ်ဆေးကိုလည်းထိုးပေးနိုင်ပါတယ်) ပြီးရင်(rabiesimmuneglobulin)လို့ခေါ်တဲ့ ခွေးရူးပိုးကို တိုက်ခိုက်နိုင်တဲ့ဆေးကို ထိုးနှံပေးရပါမယ် … အကိုက်ခံရတဲ့ခွေးကို ခွေးလှောင်အိမ် ထဲကမထုတ်ပဲ (၄၅)ရက်တိတိ စောင့်ကြည့်သင့်တယ်လို့ဆိုပါတယ် ..
မိမိခွေးဟာ ခွေးရူးကာကွယ်ဆေး မထိုးထားရသေးတဲ့ခွေးဆိုရင်…အဲဒီခွေးကိုလူနဲ့ဖြစ်စေ တစ် ခြားခွေးကြောင်တွေနဲ့ဖြစ်စေ ထိတွေ့တာမျိုးမဖြစ်စေပဲ (၆)လတိတိသီးသန့်ခွဲထားပြီး စောင့်ကြည့်သင့်တယ်လို့ဆိုပါတယ်... ဘာမှထူးခြားမှုမပြရင် အကိုက်ခံရပြီး (၅)လမြောက်တဲ့နေ့ (ခွေးလှောင်အိမ်မှပြန်မလွှတ်မီတစ်လအလို)မှာ သူ့ကိုခွေးရူးကာကွယ်ဆေးတစ်လုံးစတင်ထိုးနှံ ပေးရမှာဖြစ်ပါတယ် ..
ခွေးရူးရောဂါနဲ့သေဆုံးတာလို့သံသယဖြင်နေရင် စစ်ဆေးတဲ့အခါ ခွေးရူးရောဂါပိုးဟာ ခွေးရဲ့ ဦးနှောက်နဲ့တံတွေးဂလင်းတွေမှာရှိနေတတ်တဲ့အတွက်…သေသွားတဲ့ခွေးရဲ့ခေါင်းကို ဖြတ်ယူရပါ မယ်…ပြီးရင်ရေခဲတုံးကလေးတွေဝန်းရံထားတဲ့အိတ်ထဲထည့်ပြီး ခွေးရူးရောဂါစစ်ဆေးပေးနိုင်တဲ့ ဓါတ်ခွဲ ခန်းသို့ပို့ကာ … ရောဂါရှာကြည့်နိုင်ပါတယ် …
ဒီရောဂါကူးစက်ခံရလို့ ရောဂါလက္ခဏာတွေပြလာပြီဆိုရင် ပျောက်ကင်းအောင်..ကုသနိုင်တဲ့ ဆေးရယ်လို့ မရှိပါဘူး… ဒါပေမယ့်ရောဂါလက္ခဏာတွေမပြသေးခင်ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်တဲ့ကုထုံး တွေတော့ရှိပါတယ် … အဲဒါတွေကိုအချိန်မီဆောင်ရွက်ဖို့တော့လိုအပ်ပါတယ်
ခွေးရူးရောဂါမဖြစ်ပွားအောင်ကြိုတင်ကာကွယ်ဖို့အတွက်ခွေးတွေကို အသက်(၃-၆)လ အရွယ်မှာ ခွေးရူးရောဂါကြိုတင်ကာကွယ်ဆေး စတင်ထိုးနှံပေးရပါမယ် … ပထမအကြိမ်ထိုးနှံပြီးနောက်(၁)နှစ်မြောက်တဲ့နေ့မှာ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးနှံပေးရ ပါမယ် … တတိယအကြိမ်ထိုးနှံမှုမှာကျတော့ အသုံးပြုတဲ့ကာကွယ်ဆေးပေါ်မူတည်ပါတယ်။
တစ်ချို့ကာကွယ်ဆေးတွေက၊နှစ်စဉ်ထိုးနှံပေးရတာဖြစ်ပြီး၊တစ်ချို့ကာကွယ်ဆေးတွေက (၂)နှစ်ခြား ထိုးနှံပေးရတာဖြစ်ပါတယ်(၃)နှစ်ခြားထိုးနှံပေးရတဲ့ကာကွယ်ဆေးမျိုးလည်းရှိပါတယ်…ထိုးနှံပြီးရင် လည်းတိရစ္ဆာန်ရောဂါကုဆရာဝန်ကလက်မှတ်ရေးထိုးပေးထားတဲ့ဆေးထိုးပြီးကြောင်းလက်မှတ်ကို
သေသေချာချာသိမ်းထားဖို့လိုအပ်ပါတယ် နောင်အခါအကြောင်းတစ်စုံတစ်ရာပေါ်လာရင် အဲဒီလက်မှတ်ကအသုံးဝင်ပါတယ်…
နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်တွေမှာဆိုရင်၊ခရီးထွက်တဲ့အခါမိမိရဲ့ခွေးကိုပါခေါ်သွားမယ်ဆိုရင်ဆေးထိုး လက်မှတ်ကိုတစ်ပါတည်းယူဆောင်သွားဖို့လိုပါတယ်မိမိသွား ရောက်တဲ့နေရာမှာ တာဝန်ရှိသူက စစ်ဆေးတဲ့အခါအဲဒီလက်မှတ်မပြနိုင်ရင်မိမိရဲ့ခွေးကိုဆက်လက်ခေါ်ဆောင်သွားခွင့်မရှိပါဘူး။
( လူထုကျန်းမာရေး )
ထိရောက်တဲ့ ရောဂါထိမ်းချုပ်မှုတွေမပြုလုပ်တဲ့အန္ဒိယနိုင်ငံမှာဆိုရင်….ခွေးရူး ရောဂါကြောင့် နှစ်စဉ် လူထောင်ပေါင်းများစွာ သေဆုံးနေ ကြရတာတွေ့ရပါတယ် …
ခွေးရူးရောဂါကူးစက်ခံရနိုင်ခြေများတဲ့တိရစ္ဆာန်ရောဂါကုဆရာဝန်တွေဓါတ်ခွဲခန်းဝန်ထမ်း
တွေဟာ ခွေးရူးရောဂါကြိုတင်ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံထားသင့်ပါတယ် …
ခွေးကိုက်တာခံရပြီးဆိုရင်….အဲဒီခွေးမှာ
ခွေးရူးရောဂါပိုးရှိမရှိသိဖို့အရေးကြီးပါတယ်… ခွေးဟာ သေသွားပြီ ဆိုရင်တော့
ခွေးရဲ့ခေါင်းကိုဖြတ်ယူရပါမယ် ရေခဲတုံးကလေးတွေဝန်းရံထားတ
ဲ့အိတ်ထဲမှာထည့်က ခွေးရူးရောဂါကိုစစ်ဆေးပေးနိုင်တဲ့
ဓါတ်ခွဲခန်းကိုပို့ပြီး ရောဂါရှာဖွေကြည့်ရ မှာဖြစ်ပါတယ် … အကယ်၍
ရောဂါပိုးတွေ့ရတယ်ဆိုရင် … သင့်ရဲ့မိသားစုဆရာဝန်နဲ့တိုင်ပင်သင့်ပါတယ် … လိုအပ်တဲ့
ကြိုတင်ကာကွယ်ဆေး (Antirabies Vaccine) ကို မိသားစုဆရာဝန်က
ချက်ချင်းထိုးနှံပေးမှာဖြစ်ပါ တယ် … အကိုက်ခံရတဲ့နေရာဟာ ဦးနှောက်နဲ့
ပိုပြီးနီးလေလေ အန ္တရာယ်ပို များလေလေ ဖြစ်ပါတယ် … လိုအပ်ရင် ဆရာဝန်က
ခွေးရူးရောဂါပိုးကောင်ရေလျှော့ကျသွားအောင်… ခွေးရူးရောဂါပိုးတွေကို
သတ်နိုင်တဲ့ခုခံဓါတ်တွေပါတဲ့ (Antirabies Serum)လို့ခေါ်တဲ့သွေးရည်ကြည်ဆေးကိုအကြော
ကနေ သွင်းပေးပါလိမ့်မယ်
…
ခွေးကောင်းကိုက်တာခံရရင်တောင်မှ ခွေးကိုမသတ်ပစ်ပဲ လုံခြုံတဲ့အခန်းထဲမှာထည့်ထားပြီး
တော့ အဲဒီခွေးကို(၁၀)ရက်စောင့်ကြည့်သင့်ပါတယ်ခွေးရူးရောဂါလက္ခဏာတွေပြသလာတာတွေ့ရရင်.. အထက် မှာဖော်ပြခဲ့သလိုပဲမိသားစုဆရာဝန်နဲ့တိုင်ပင်ပြီးဆောင်ရွက်သင့်တာတွေကိုဆက်လက် ဆောင်ရွက်ရမှာဖြစ်ပါတယ်
…
ထပ်မံဖတ်ရှုလိုလျှင် လင့်ကိုနှိပ်ပါ ==»» Link
Zawgyi
(((ေခြးရူးေရာzဂါ ဆိုတာ )))
ေခြးတြင္သာမဟုတ္ပဲ
ေဆြးေႏြးသတၱ၀ါအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ကူးစက္ျဖစ္ပြားႏိုင္တဲ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳး
ျဖစ္ပါတယ္.. ႀကြက္တို႔ ရွဥ့္တို႔မွာ…ျဖစ္တတ္ေပမယ့့္ ျဖစ္ပြားခဲလွပါတယ္ …
အေမရိကန္ႏိုင္ငံလိုတိုးတက္ ဖံြ႕ျဖိဳးတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ …
အိမ္ေမြးေခြးေတြကို ေခြးရူးကာကြယ္ေဆး အခ်ိန္မွန္ထိုးႏွံျပီးမွ ေမြးျမဴႀက
တာမို႔ …လူေကာေခြးေကာ..ေခြးရူးေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ
သိသိသာသာေလွ်ာ့နည္းက်ဆင္းသြားတာကိုေတြ႕ရပါတယ္
((( ေရာဂါျဖစ္ပြားရျခင္းအေႀကာင္းရင္း )))
.. ေခြးရူးေရာဂါဗိုင္းရပ္ပိုးေႀကာင့္ျဖစ္ပြားရျခင္းျဖစ္ပါတယ္……
ဒီေရာဂါပိုးဟာ ဖ်ံ ၊ ၀က္၀ံ ၊ ေျမခြး ေတာေခြး စတဲ့ေတာရိုင္းတိရစာၦန္ေတြနဲ႔
ပ်ံသန္းႏိုင္တဲ့လင္းႏို႔ႀကြက္ေတြမွာသဘာ၀အတိုင္း ရွိေနတတ္ပါတယ္ …
((( ကူးစက္ပံု )))
ေခြးရူးေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့
တိရစာၦန္တစ္ေကာင္ရဲ႕တံေတြးထဲမွာ ေခြးရူးေရာဂါဗိုင္းရပ္ပိုးေတြ
အေျမာက္အမ်ားပါရွိေနတာျဖစ္ပါတယ္ … အဲဒီတိရစာၦန္က
တစ္ျခားတိရစာၦန္တစ္ေကာင္ကို ကိုက္ လိုက္တဲ့အခါ ေပါက္ျပဲသြားတဲ့ေနရာကို
ေရာဂါပိုးပါတဲ့တံေတြး လူးမိျပီး…ေရာဂါပိုး ၀င္ေရာက္ ကူး စက္ေစတာျဖစ္ပါတယ္…
((( ေရာဂါ၏ျဖစ္စဥ္အဆင့္ဆင့္ )))
ေခြးတစ္ေကာင္ရဲ႕ခႏာၱကိုယ္ထဲကို ေခြးရူးေရာဂါပိုးစတင္ျပီး၀င္ေရာက္လာတဲ့အခ်ိန္ကေန ေရာဂါ
လကၡဏာေတြျပလာတဲ့အထိ(၁)ပါတ္ကေန(၁)ႏွစ္အထိႀကာႏိုင္ပါတယ္…မ်ားေသာအားျဖင့္
ေတာ့(၂)ပါတ္ ကေန(ဂ)ပါတ္အတြင္းမွာ ေခြး ဟာေရာဂါလကၡဏာေတြျပလာႀကတာမ်ားပါတယ္…
ခႏာၱကိုယ္တြင္းကို၀င္ေရာက္လာတဲ့
ဗိုင္းရပ္ပိုးေတြဟာ…အနီးဆံုးအာရံုေႀကာဆီကို အေရာက္
သြားျပီး…အဲဒီအာရံုေႀကာတေလွ်ာက္ကေန ဦးေႏွာက္ရွိရာကို… တျဖည္းျဖည္းခ်င္း
တက္သြားႀကပါ တယ္ … ဦးေႏွာက္ရွိရာကိုသြားရတ့ဲခရီးတာ
ေ၀းေလေလ…ေရာဂါလကၡဏာေတြျပလာဖို႔ အခ်ိန္ပိုႀကာ ေလေလ
ျဖစ္ပါတယ္…ဦးေႏွာက္ထဲကိုေရာက္ျပီးရင္…ရက္အေတာ္ႀကာေနျပီးေတာ့ပိုးေကာင္ေရ
ပြား ႀကပါတယ္ … အဲဒီေနာက္…ဦးေႏွာက္ကေန ပါးစပ္ရွိရာကိုသြားတဲ့
အာရံုေႀကာေတြကတစ္ဆင့္ ပါးစပ္
ရွိရာကိုျပန္ဆင္းလာႀကျပန္ပါတယ္…ပါးစပ္ရွိရာကိုေရာက္လာတဲ့အခါ သူတို႔ဟာ
တံေတြးထြက္တဲ့ အႀကိတ္(တံေတြး ဂလင္း) ေတြထဲကို
၀င္ေရာက္ေနထိုင္ႀကပါတယ္…ဒီအခ်ိန္အထိ အဲဒီေခြးဟာ ဘာေရာဂါ လကၡဏာေတြမွျပသ
ျခင္း မရွိေသးပဲ အေကာင္းပကတိရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္…ဒါေပမယ့္ ဒီကာလအတြင္းမွာ
အျခားေခြးကို ျဖစ္ေစလူကိုျဖစ္ေစအဲဒီေခြးကကိုက္လိုက္ရင္ ေခြးရူးေရာဂါကူးစက္
ျဖစ္ပြားႏိုင္ေနျပီျဖစ္ပါတယ္ …
တံေတြးအႀကိတ္ထဲကို
သူတို႔ေရာက္ျပီးလို႔(၁၀)ရက္ႀကာတဲ့အခ်ိန္က်ေတာ့မွသာ လကၡဏာ ေတြ စတင္ျပသလာႀက
ပါတယ္ … ဒီအခ်ိန္က်ေတာ့မွ အဲဒီေခြး ရူးေနျပီးဆိုတာကို ပိုင္ရွင္ကသိရွိမွာ
ျဖစ္ပါတယ္… သတိျပဳရ မွာက … ေရာဂါလကၡဏာေတြ မျပသခင္(၁၀)ရက္ထဲက…
ဒီေခြးဟာေခြးရူး ေရာဂါကူးစက္ေစႏိုင္ေနျပီ ဆိုတာပါပဲ… ( မွတ္ခ်က္ …အဲဒါေႀကာင့္ ေခြးကိုက္ခံရရင္ အဲဒီေခြး ရူးမရူးသိဖို႔ (၁၀)ရက္ေစာင့္ႀကည့္ရတာျဖစ္ပါတယ္ )
((( ေရာဂါလကၡဏာမ်ား )))
ေခြးေတြမွာျဖစ္ပြားတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာပံုစံ(၂)မ်ိဳးရွိပါတယ္
(၁) ေဒါသႀကီးျပီး ရန္လိုတတ္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာပံုစံ (aggressive form )
လႈပ္လႈပ္ရွားရွားေတြ႕ျမင္သမွ်ကို
ေဒါသျဖစ္ျပီးလိုက္ကိုက္ေနတာကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္ ..
သာမန္မဟုတ္တဲ့ပစၥည္းေတြ တုတ္ေတြ သံေခ်ာင္းေတြကိုကိုက္တာမ်ိဳး
အေၾကာင္းမဲ့ေျပးလႊားေနတာမ်ိဳးေတြျဖစ္လာတတ္ပါတယ္
ေခြးရဲ႕အသံဟာသိသိသာသာေျပာင္းလာၿပီးပါးစပ္မွာ
သြားရည္တျမားျမားအျမႈတ္တစီစီျဖစ္လာတတ္ပါတယ္ ဒီေရာဂါအဆင့္ျဖစ္ေနတဲ့ေခြးေတြဟာ
လႈပ္ရွားမႈကိုမုန္းတီးတဲ့အတြက္ သစ္ရြက္ေႀကြတစ္ခု ေျမႀကီးေပၚ မွာ
လြင့္ေနတာမ်ိဳးနဲ႔
ေျဖးေျဖးေမာင္းေနတဲ့ကားရဲ႕ဘီးကိုေတာင္လိုက္ကိုက္ေနတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တတ္ပါ တယ္
…
(၂)မိႈင္ျပီးျငိမ္ေနတတ္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာပံုစံ (dumbform)
ဒီအဆင့္မွာ
ေခြးဟာမိႈင္ေနတတ္ပါတယ္ … သဘာ၀အရ အလိုအေလွ်ာက္လႈပ္ရွား မႈျပဳတတ္ တဲ့
လႈပ္ရွားမႈေတြရပ္ဆိုင္းကုန္ပါတယ္(ဥပမာ…မ်က္ေစ့နားကို
တစ္ခုခုရုတ္တရက္ေရာက္လာတဲ့ အခါ
အလိုိုလိုမ်က္ေတာက္ခပ္တဲ့လႈပ္ရွားမႈမ်ိဳး…မီးအပူနဲ႔ ထိမိတဲ့အခါ
ရုတ္တရက္အလိုိုလို ရုန္းတဲ့လႈပ္ရွားမႈ မ်ိဳး
မရွိေတာ့တာမ်ိဳးေတြပါ)…ေခြးဟာ..မတ္တပ္ရပ္တဲ့အခါ ေခြယိုင္ေနတတ္ျပီး
ေရွ႕မွာတစ္ခုခုရွိေနရင္ လည္း မျမင္သလိုပံုစံမ်ိဳးနဲ႔
အတင္း၀င္တိုးေနတတ္ပါတယ္ … ဒီေရာဂါလကၡဏာပံုစံျပျပီး ေနာက္(၂၄) နာရီအတြင္းမွာ
ေသဆံုးတတ္ပါတယ္ …
အထက္ကေရာဂါအဆင့္(၂)ခုစလံုးမွာ
…ေခြးရဲ႕ ေအာက္ေမးရိုးဟာ ေအာက္ဖက္ကိုတဲြလဲြက် ေနျပီး
လွ်ာရည္ကိုမထိမ္းႏိုင္ပဲျဖစ္ေနတာကိုေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္ …
((( မိမိရဲ႕ေခြးဟာ အျခားတိရစာၦန္တစ္ေကာင္ရဲ႕ ကိုက္တာကိုခံရရင္ ဘာလုပ္သင့္သလဲ )))
အေမရိကန္ႏိုင္ငံ လူထုက်န္းမာေရးဆိုင္ရာ တိရစာၦန္ေရာဂါကုဆရာ၀န္မ်ားအသင္းရဲ႕ အႀကံျပဳ ခ်က္ေတြကေတာ့ …
လက္အိတ္စြပ္ျပီး … အကိုက္ခံရလို႔ ေပါက္ျပဲသြားတဲ့ဒါဏ္ရာကို ဆပ္ျပာနဲ႔ေရေပါေပါသံုးျပီး အႀကိမ္ႀကိမ္ေဆးေႀကာ ေပးရပါမယ္…အေပါက္အျပဲဒါဏ္ရာကိုလိုအပ္သလိုျဖဲသင့္ရင္ျဖဲျပီး ေျပာင္စင္ေအာင္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေဆးေႀကာရပါမယ္….အဲဒီဒါဏ္ရာေတြကိုမခ်ဳပ္ပစ္ရပါဘူးလက္ေတြ႕ေလ့လာသုေတသနျပဳခ် က္
ေတြအရ အဲဒီလိုေသေသခ်ာခ်ာေျပာင္စင္ေအာင္ ေဆးေႀကာ ပစ္ျခင္းေႀကာင့္
ေခြးရူးေရာဂါကူးစက္ခံရမႈ သိသိသာသာနည္းပါးသြားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္ …
မိမိေခြးဟာ ေခြးရူးကာကြယ္ေဆးထိုးထားျပီးသားဆိုရင္…ေနာက္ထပ္ေခြးရူးကာကြယ္ေဆး တစ္လံုးကို ခ်က္ခ်င္းထပ္ထိုးေပးရပါမယ္ …(လူေတြမွာလည္းအသံုးျပဳတဲ့ (active diploid cell vaccine ) လို႔ေခၚတဲ့ကာကြယ္ေဆးကိုထိုးေပးသင့္ပါတယ္) ျပီးရင္(rabiesimmuneglobulin)လို႔ေခၚတဲ့
ေခြးရူးပိုးကို တိုက္ခိုက္ႏိုင္တဲ့ေဆးကိုထိုးႏွံေပးရပါမယ္ …
အကိုက္ခံရတဲ့ေခြးကို ေခြးေလွာင္ အိမ္ထဲကမထုတ္ပဲ (၄၅)ရက္တိတိ
ေစာင့္ႀကည့္သင့္ တယ္လို႔ဆိုပါတယ္ ..
မိမိေခြးဟာ ေခြးရူးကာကြယ္ေဆး မထိုးထားရေသးတဲ့ေခြးဆိုရင္…အဲဒီေခြးကိုလူနဲ႔ျဖစ္ေစ
တစ္ ျခားေခြးေႀကာင္ေတြနဲ႔ျဖစ္ေစ ထိေတြ႕တာမ်ိဳးမျဖစ္ေစပဲ
(၆)လတိတိသီးသန္႔ခဲြထားျပီး ေစာင့္ႀကည့္ သင့္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္...
ဘာမွထူးျခားမႈမျပရင္ အကိုက္ခံရျပီး (၅)လေျမာက္တဲ့ေန႔ (ေခြးေလွာင္အိမ္ မွျပန္မလႊတ္မီ တစ္လအလို)မွာ သူ႔ကိုေခြးရူးကာကြယ္ေဆးတစ္လံုး စတင္ထိုးႏွံေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္ ..
((( ေရာဂါရွာေဖြျခင္း )))
ေရာဂါပိုးဟာ
ေခြးရဲ႕ဦးေႏွာက္နဲ႔တံေတြးဂလင္းေတြမွာရွိေနတတ္တဲ့အတြက္…ေခြးရဲ႕ေခါင္းကို
ျဖတ္ယူ ရပါမယ္…ျပီးရင္ေရခဲတံုးကေလးေတြ၀န္းရံထားတ ဲ့အိတ္ထဲထည့္ျပီး
ေခြးရူးေရာဂါစစ္ေဆးေပး ႏိုင္တဲ့ဓါတ္ခဲြ ခန္းသို႔ပို႔ကာ …
ေရာဂါရွာႀကည့္ရမွာျဖစ္ပါတယ္ …
((( ကုသျခင္း )))
ဒီေရာဂါကူးစက္ခံရလို႔ ေရာဂါလကၡဏာေတြျပလာျပီဆိုရင္
ေပ်ာက္ကင္းေအာင္.. ကုသႏိုင္တဲ့ ေဆးရယ္လို႔ မရွိပါဘူး… ဒါေပမယ့္
ေရာဂါလကၡဏာေတြမျပေသးခင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ ကုထံုး ေတြေတာ့ရွိပါတယ္ …
အဲဒါေတြကိုအခ်ိန္မီေဆာင္ရြက္ဖို႔ေတာ့လိုအပ္ပါတယ္ ….
((( ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္း )))
ေခြးေတြကို
အသက္(၃-၆)လ အရြယ္မွာ ေခြးရူးေရာဂါႀကိဳတင္ကာကြယ္ေဆး စတင္ထိုးႏွံေပး ရ
ပါမယ္ … ပထမအႀကိမ္ထိုးႏွံျပီးေနာက္(၁)ႏွစ္ေျမာက္တဲ့ေန႔မွာ ဒုတိယအႀကိမ္
ကာကြယ္ေဆးကို ထိုးႏွံေပးရပါမယ္ … တတိယအႀကိမ္ထိုးႏွံမႈမွာက်ေတာ့
အသံုးျပဳတဲ့ကာကြယ္ေဆးေပၚမူတည္ပါတယ္ တစ္ခ်ိဳ႕ကာကြယ္ေဆးေတြက
ႏွစ္စဥ္ထိုးႏွံေပးရတာျဖစ္ျပီး…တစ္ခ်ိဳ႕ကာကြယ္ေဆးေတြက(၂)ႏွစ္ျခား
ထိုးႏွံေပးရတာျဖစ္ပါတယ္
…(၃)ႏွစ္ျခားထိုးႏွံေပးရတဲ့ကာကြယ္ေဆးမ်ိဳးလည္းရွိပါတယ္ … ထိုးႏွံျပီးရင္
လည္းတိရစာၦန္ေရာဂါကုဆရာ၀န္ကလက္မွတ္ေရးထိုးေပးထားတဲ့
ေဆးထိုးျပီးေႀကာင္းလက္မွတ္ကို ေသေသ ခ်ာခ်ာ
သိမ္းထားဖို႔လိုအပ္ပါတယ္…ေနာင္အခါ အေႀကာင္းတစ္စံုတစ္ရာေပၚလာရင္ အဲဒီ
လက္မွတ္က
အသံုး၀င္ပါတယ္…ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္ေတြမွာဆိုရင္…ခရီးထြက္တဲ့အခါမိမိရဲ႕ေခြးကိုပါ
ေခၚသြားမယ္ဆိုရင္ …ေဆးထိုးလက္မွတ္ကို တစ္ပါတည္းယူေဆာင္သြားဖို႔လိုပါတယ္ …
ကိုယ္သြား ေရာက္တဲ့ေနရာမွာ
တာ၀န္ရွိသူကစစ္ေဆးတဲ့အခါအဲဒီလက္မွတ္မျပႏိုင္ရင္…မိမိရဲ႕ေခြးကိုဆက္လက္ယူေဆာင္သြားခြင့္မရွိပါဘူး
…
((( လူထုက်န္းမာေရး )))
ေခြးရူးေရာဂါျဖစ္ေနတယ္လို႔သံသယရွိတဲ့
ေခြးေတြေႀကာင္ေတြကို လံုး၀ထိေတြ႕ကိုင္တြယ္ျခင္း မျပဳပါနဲ႔…
ေသြးေႏြးသတၱ၀ါေကာင္တစ္ေကာင္ရဲ႕ကိုက္တာကိုခံရတဲ့အခါ…အဲဒီတိရစာၦန္ဟာ ရူးေန
သည္ျဖစ္ေစ ေကာင္းေနသည္ျဖစ္ေစ ေခြးရူးေရာဂါကူးစက္ႏိုင္မႈအေႀကာင္းကို
ခ်က္ခ်င္းသတိရပါ … အကိုက္ခံထားရတဲ့ဒါဏ္ရာေပၚမွာေပက်ံေနတဲ့ တံေတြးထဲမွာ ေခြးရူးေရာဂါပိုးေတြရွိေနတယ္ ဆိုတာ သတိျပဳရမွာျဖစ္ပါတယ္… …အဲဒီတံေတြးေတြဟာ ကိုယ္မွာရွိတဲ့အနာဒါဏ္ရာ(သို႔)ပြန္းျပဲေနတဲ့ ေနရာေတြမွာ ထိေတြ႕မိတာနဲ႔ …ေရာဂါကူးလာႏိုင္ပါတယ္ အကိုက္ခံရလို႔
ေပါက္ျပဲသြားတဲ့ဒါဏ္ရာကို ေရေပါေပါနဲ႔(၁၅)မိနစ္ေလာက္အထိေဆးေၾကာသင့္ပါတယ္
ေဆးေႀကာေပးတဲ့အခါမွာ လက္အိတ္စြပ္ျပီးမွ လုပ္သင့္ပါ တယ္..
ဒါဏ္ရာကိုအရက္ျပန္နဲ႔ေသေသခ်ာခ်ာေဆးေၾကာသန္႔စင္ၿပီးပတ္တီးစည္းထားႏိုင္ပါတယ္
..အဲဒီေနာက္ဆရာဝန္နဲ႔တိုင္ပင္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္
ထိေရာက္တဲ
ေရာဂါထိမ္းခ်ဳပ္မႈေတြမျပဳလုပ္တဲ့အႏၵိယႏိုင္ငံမွာဆိုရင္….ေခြးရူး
ေရာဂါေႀကာင့္ ႏွစ္စဥ္ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ေသဆံုးေန ႀကရတာေတြ႕ရပါတယ္ …
ေခြးရူးေရာဂါကူးစက္ခံရႏိုင္ေျခမ်ားတဲ့တိရစာၦန္ေရာဂါကုဆရာ၀န္ေတြဓါတ္ခဲြခန္း ၀န္ထမ္း ေတြဟာ ေခြးရူးေရာဂါႀကိဳတင္ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံထားသင့္ပါတယ္ …
ေခြးကိုက္တာခံရျပီးဆိုရင္….အဲဒီေခြးမွာ ေခြးရူးေရာဂါပိုးရွိမရွိသိဖို႔အေရးၾကီးပါတယ္… ေခြးဟာ ေသသြားျပီ ဆိုရင္ေတာ့ ေခြးရဲ႕ေခါင္းကိုျဖတ္ယူရပါမယ္ ေရခဲတံုးကေလးေတြ၀န္းရံထားတ ဲ့အိတ္ထဲမွာထည့္က ေခြးရူးေရာဂါကိုစစ္ေဆးေပးႏိုင္တဲ့ ဓါတ္ခဲြခန္းကိုပို႔ျပီး ေရာဂါရွာႀကည့္ရမွာျဖစ္ပါတယ္ … အကယ္၍ ေရာဂါပိုးေတြ႕ရတယ္ဆိုရင္ … သင့္ရဲ႕မိသားစုဆရာ၀န္နဲ႔တိုင္ပင္သင့္ပါတယ္ … လိုအပ္တဲ့ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေဆး (Antirabies Vaccine) ကို မိသားစုဆရာ၀န္က ခ်က္ခ်င္းထိုးႏွံေပးမွာျဖစ္ပါ တယ္ … အကိုက္ခံရတဲ့ေနရာဟာ ဦးေႏွာက္နဲ႔ ပိုျပီးနီးေလေလ အႏ ၱရာယ္ပို မ်ားေလေလ ျဖစ္ပါတယ္ … လိုအပ္ရင္ ဆရာ၀န္က ေခြးရူးေရာဂါပိုးေကာင္ေရေလွ်ာ႔က်သြားေအာင္… ေခြးရူးေရာဂါပိုးေတြကို သတ္ႏိုင္တဲ့ခုခံဓါတ္ေတြပါတဲ့ (Antirabies Serum) လို႔ေခၚတဲ႔ေသြးရည္ႀကည္ေဆးကို အေႀကာကေန သြင္းေပးပါလိမ့္မယ္ …
ေခြးေကာင္းကိုက္တာခံရရင္ေတာင္မွ ေခြးကိုမသတ္ပစ္ပဲ လုံျခံဳတဲ့အခန္းထဲမွာထည့္ထားျပီး ေတာ့ အဲဒီေခြးကို(၁၀)ရက္ေစာင့္ႀကည့္သင့္ပါတယ္… ေခြးရူးေရာဂါလကၡဏာေတြျပသလာတာေတြ႕ရရင္..အထက္ မွာေဖာ္ျပခဲ့သလိုပဲမိသားစုဆရာ၀န္နဲ႔တိုင္ပင္ျပီး ေဆာင္ရြက္သင့္တာေတြကိုဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္ …
