အသက်အရွယ်ကြီးရင့်တဲ့ ကြောင်များနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သိကောင်းစရာများ(geriatrics cat)
အချိန်မှန်ကာကွယ်ဆေးတွေထိုးနှံပြီး အိမ်မှာစနစ်တကျ ပြုစုမွေးမြူထားတဲ့ကြောင်တွေဟာ
များသောအားဖြင့် အသက်(၁၅)နှစ်လောက်အထိ အသက်ရှင်နိုင်ကြပါတယ် … တစ်ချို့ကြောင်
တွေဆို အသက်(၂၀)လောက်အထိ ရှင်နိုင်ကြပေမယ့် အင်မတန်ရှားပါတယ်။
ဖြစ်သလိုဂရုမစိုက်ပဲမွေးထားတဲ့ကြောင်တွေကတော့ မတော်တဆ ထိခိုက်မှုတွေ၊ရောဂါဖြစ်ပွားမှု
တွေ ကပ်ပါးရောဂါစွဲကပ်ခံစားရမှုတွေနဲ့ .. ပိုးသတ်ဆေးအဆိပ်သင့်မှုတွေ ကြောင့် ပျမ်းမျှအားဖြင့်
အသက်(၆)နှစ်လောက်မှာပဲ သေဆုံးကြရတာကများပါတယ် ။
ကြောင်ရဲ့အသက်(၇)နှစ် အရွယ် ရောက်လာပြီဆိုရင် အသက်အရွယ်ကြီးရင့်ပြီလို့ဆိုနိုင်ပါပြီ
…ဒီအရွယ်မှာ (Premature Aging) လို့ခေါ်တဲ့ အချိန်မတိုင်ခင် အိုမင်းရင့်ရော်မှုမဖြစ်အောင်
လုပ်ဆောင်ပြုစုပေးရမယ့် ကိစ္စလေးတွေကို ဆောင်ရွက်ပေးသင့်ပါတယ် …. ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ
ဖိစီးမှုတွေမရှိအောင်ပြုလုပ်ပေးရပါမယ် …အာဟာရပြည့်ဝတဲ့ အစာကိုရွေးချယ်ကျွေးမွေး
ပေးရပါမယ် … တစ်နှစ်မှာအနည်းဆုံးတစ်ကြိမ်တော့ ဆေးစစ်ပေးသင့်ပါတယ် ။
ကျန်းမာရေးခြူချာရင်တော့ (၃)ကြိမ်ခန့်စစ်ဆေးကြည့် သင့်ပါတယ် …(Annual Geriatric
Checkup) … လို့ခေါ်တဲ့ နှစ်စဉ်ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးရင်၊တိရစ္ဆာန်ရောဂါကုဆရာဝန်က
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာစစ်ဆေးမှုတွေအပြင်၊သွေးအတွင်းပါဝင်ပစ္စည်းများရဲ့ပြောင်းလဲမှုအခြေအနေတွေ …
သွေးရဲ့ဓါတ်သဘာဝ ပြောင်းလဲမှုအခြေအနေတွေနဲ့ … ဆီးဝမ်းစစ်ဆေးမှုတွေကိုပြုလုပ်ပေးမှာ
ဖြစ်ပါတယ်၊ တွေ့ရှိတဲ့ရလာဒ်အဖြေပေါ်မှာမူတည်ပြီးတော့ လိုအပ်ရင်အသည်းနဲ့ကျောက်ကပ်ရဲ့
လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်နိုင်မှုအခြေအနေတွေကို စစ်ဆေးသင့်ရင်စစ်ဆေးပါလိမ့်မယ်၊ လိုအပ်ရင်
ရင်ခေါင်းပိုင်းကို ဓါတ်မှန်ရိုက် ခြင်းနဲ့ နှလုံးရဲ့ဆောင်ရွက်မှုတွေမှန်မမှန်ကို (E.C.G) စက်နဲ့
စစ်ဆေးပါလိမ့်မယ် ၊ တစ်ချို့တိရစ္ဆာန်ရောဂါကုဆေးခန်းတွေမှာ သွေးပေါင်ချိန်တိုင်းတာခြင်း
ကိုပါဆောင်ရွက်ပေးကြပါတယ်၊ကြောင်ရဲ့အသက်အရွယ်အိုမင်းမှုအပေါ်ထိမ်းသိမ်းစောင့်ရှောက်
တဲ့လုပ်ငန်းမှာ သွေးအတွင်းသိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းပမာ ဘယ်လောက်အထိမြင့်တက်နေပြီလဲ
ဆိုတာကို စစ်ဆေးကြည့်ဖို့လည်းအရေးကြီးပါတယ်၊နောက်ပြီးတော့ ကြောင်တွေ အသက်ကြီး
လာရင် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးတဲ့ရောဂါအဖြစ်များလာတာကြောင့် Early Renal Disease
Healthscreen (ERD) လို့ခေါ်တဲ့နည်းနဲ့ ဆီးအတွင်းမှာ Albumin လို့ခေါ်တဲ့ ပရိုတိန်းဓါတ်ပါဝင်
နေမှုကို စစ်ဆေးကြည့်လိုက်ရင် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးတဲ့ရောဂါဖြစ်ပွားမှုရှိမရှိ ကြိုတင်သိရှိနိုင်ပါ
တယ် …လိုအပ်ရင်ကြိုတင်ကာကွယ်မှုတွေကို အချိန်မီပြုလုပ်ထားနိုင်ပါတယ်၊ ဒီလိုစနစ်တကျ
စစ်ဆေးနိုင်ရင်တော့ အကောင်းဆုံးပါပဲ … ဒါပေမယ့် အခြေအနေအကြောင်းကြောင်းကြောင့်
ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုမပြုနိုင် ရင်တော့ အောက်မှာဖော်ပြထားတဲ့အချက်တွေကို သတိထား
စောင့်ကြည့်ဖို့အကြံပြုကြပါတယ် ……..
ကိုယ့်ရဲ့ကြောင်ဟာ …………
(၁)အစားအသောက်ပျက်ပြီး ချက်ချင်းပိန်သွားရင်
(၂)ချောင်းဆိုးပြီး၊အသက်ရှုမြန်ပြီးမောလွယ်ရင်….
(၃)အားအင်ချည့်နဲ့ပြီး အသွားအလာခက်ခဲမှုရှိရင်
(၄)ရေခဏခဏဆာပြီး ဆီးခဏခဏသွားရင်
(၅)ဝမ်းချုပ်ရင်…ဝမ်းပျက်ရင်
(၆)ကိုယ်ခန္ဒာရဲ့ သဘာဝအပေါက်တွေကတစ်ဆင့်သွေးရောင်ပြည်ရောင်အရည်တွေထွက်ရင်
(၇) ကိုယ်ခန္ဒာရဲ့တစ်နေရာရာမှာ သဘာဝမဟုတ်တဲ့အဖုအကြိတ်တွေထွက်ပေါ်လာရင်
(၈) ထူးဆန်းတဲ့ အမူအကျင့်တွေဖြစ်လာရင် ……
အထက်ပါအခြေအနေမျိုးတွေ တွေ့လာရရင်တော့ တိရစ္ဆာန်ရောဂါကုဆရာဝန်နဲ့ပြသပြီးလိုအပ်တဲ့
ကုသမှုတွေကိုခံယူသင့်ပါတယ် ။ ဆက်လက်လေ့လာရန်လင့်ကိုနှိပ်ပါ Link
Zawgyi
အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္တဲ့
ေႀကာင္မ်ားနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ သိေကာင္းစရာမ်ား(geriatrics cat)
အခ်ိန္မွန္ကာကြယ္ေဆးေတြထိုးႏွံျပီး
အိမ္မွာစနစ္တက် ျပဳစုေမြးျမဴထားတဲ့ေႀကာင္ေတြဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ အသက္(၁၅)ႏွစ္ေလာက္အထိ
အသက္ရွင္ႏိုင္ႀကပါတယ္ … တစ္ခ်ိဳ႕ေႀကာင္ေတြဆို အသက္(၂၀)ေလာက္အထိရွင္ႏိုင္ႀကေပမယ့္ အင္မတန္ရွားပါတယ္
…. ျဖစ္သလို ဂရုမစိုက္ပဲေမြးထားတဲ့ေႀကာင္ေတြကေတာ့ မေတာ္တဆထိခိုက္မႈေတြ … ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈေတြ
ကပ္ပါးေရာဂါစဲြကပ္ခံစားရမႈေတြနဲ႕ .. ပိုးသတ္ေဆးအဆိပ္သင့္မႈေတြေႀကာင့္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္
အသက္(၆)ႏွစ္ေလာက္မွာပဲ ေသဆံုးႀကရတာကမ်ားပါတယ္ …… ေႀကာင္ရဲ႕အသက္(၇)ႏွစ္ အရြယ္ ေရာက္လာျပီဆိုရင္
အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္ျပီလို႔ဆိုႏိုင္ပါျပီ … ဒီအရြယ္မွာ (premature
aging) လို႕ေခၚတဲ့ အခ်ိန္မတိုင္ခင္ အိုမင္းရင့္ေရာ္မႈမျဖစ္ေအာင္
လုပ္ေဆာင္ျပဳစုေပးရမယ့္ကိစၥေလးေတြကို ေဆာင္ရြက္ေပးသင့္ပါတယ္ …. ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာဖိစီးမႈေတြမရွိေအာင္ျပဳလုပ္ေပးရပါမယ္
…… အာဟာရျပည့္၀တဲ့ အစာကိုေရြးခ်ယ္ေကၽြးေမြးေပးရပါမယ္ … တစ္ႏွစ္မွာ အနည္းဆံုးတစ္ႀကိမ္ေတာ့
ေဆးစစ္ေပးသင့္ပါတယ္ … က်န္းမာေရးခ်ဴခ်ာရင္ေတာ့ (၃)ႀကိမ္ခန္႔စစ္ေဆးႀကည့္ သင့္ပါတယ္
…
(annual
geriatric checkup) … လို႕ေခၚတဲ့ ႏွစ္စဥ္က်န္းမာေရးစစ္ေဆးတဲ့အခါ …တိရစာၦန္ေရာဂါကုဆရာ၀န္က
… ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာစစ္ေဆးမႈေတြအျပင္ … ေသြးအတြင္းပါ၀င္ပစၥည္းမ်ားရဲ႕ေျပာင္းလဲမႈအေျခအေနေတြ
… ေသြးရဲ႕ဓါတ္သဘာ၀ ေျပာင္းလဲမႈအေျခအေနေတြနဲ႕ … ဆီး၀မ္းစစ္ေဆးမႈေတြကိုျပဳလုပ္ေပးမွာျဖစ္ပါတယ္
… ေတြ႕ရွိတဲ့ ရလာဒ္အေျဖေပၚမွာမူတည္ျပီးေတာ့ လိုအပ္ရင္ အသည္းနဲ႕ေက်ာက္ကပ္ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈအေျခအေနေတြကို
စစ္ေဆးသင့္ရင္စစ္ေဆးပါလိမ့္မယ္ … လိုအပ္ရင္ .. ရင္ေခါင္းပိုင္းကို ဓါတ္မွန္ရိုက္ျခင္းနဲ႕
ႏွလံုးရဲ႕ေဆာင္ရြက္မႈေတြမွန္မမွန္ကို (E.C.G) စက္နဲ႕စစ္ေဆးပါလိမ့္မယ္ … တစ္ခ်ိဳ႕
တိရစာၦန္ေရာဂါကုေဆးခန္းေတြမွာ ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္းတာျခင္းကိုပါေဆာင္ရြက္ေပးႀကပါတယ္
… ေႀကာင္ရဲ႕အသက္အရြယ္အိုမင္းမႈအေပၚ ထိမ္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္တဲ့လုပ္ငန္းမွာ ေသြးအတြင္း သိုင္းရိြဳက္ေဟာ္မုန္းပမာဏဘယ္ေလာက္အထိျမင့္တက္ေနျပီလဲဆိုတာကို
စစ္ေဆးႀကည့္ဖို႕လည္း အေရးႀကီးပါတယ္ .. ေနာက္ျပီးေတာ့ ေႀကာင္ေတြအသက္ႀကီးလာရင္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးတဲ့ေရာဂါအျဖစ္မ်ားလာတာေႀကာင့္
Early Renal Disease Healthscreen (ERD) လို႕ေခၚတဲ့နည္းနဲ႕ ဆီးအတြင္းမွာ Albumin
လို႕ေခၚတဲ့ ပရိုတိန္းဓါတ္ပါ၀င္ေနမႈကိုစစ္ေဆးႀကည့္လိုက္ရင္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးတဲ့ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈရွိမရွိ
ႀကိဳတင္သိရွိႏိုင္ပါတယ္ … လိုအပ္ရင္ႀကိဳတင္ကာကြယ္မႈေတြကို အခ်ိန္မီျပဳလုပ္ထားႏိုင္ပါတယ္
….
ဒီလိုစနစ္တက်စစ္ေဆးႏိုင္ရင္ေတာ့ အေကာင္းဆံုးပါပဲ
… ဒါေပမယ့္ အေျခအေနအေႀကာင္းေႀကာင္းေႀကာင့္ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈမျပဳႏိုင္ဘူးဆိုရင္ေတာ့
ေအာက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့အခ်က္ေတြကို သတိထားေစာင့္ႀကည့္ဖို႕ အႀကံျပဳပါတယ္ ……..
ကိုယ့္ရဲ႕ေႀကာင္ဟာ …………
(၁)အစားအေသာက္ပ်က္ျပီး ခ်က္ခ်င္းပိန္သြားရင္
(၂)ေခ်ာင္းဆိုးျပီး…. အသက္ရႈျမန္ရင္….
ေမာလြယ္ရင္….
(၃)အားအင္ခ်ည့္နဲ႕ျပီး အသြားအလာခက္ခဲမႈရွိရင္
(၄)ေရခဏခဏဆာျပီး ဆီးခဏခဏသြားရင္
(၅)၀မ္းခ်ဳပ္ရင္…. ၀မ္းပ်က္ရင္
(၆)ကိုယ္ခႏၵာရဲ႕ သဘာ၀အေပါက္ေတြကတစ္ဆင့္
ေသြးေရာင္ျပည္ေရာင္အရည္ေတြထြက္ရင္
(၇) ကိုယ္ခႏၵာရဲ႕ တစ္ေနရာရာမွာ သဘာ၀မဟုတ္တဲ့
အဖုအႀကိတ္ေတြထြက္ေပၚလာရင္
(၈) ထူးဆန္းတဲ့ အမူအက်င့္ေတြျဖစ္လာရင္
……
အထက္ပါအေျခအေနမ်ိဳးေတြ ေတြ႕လာရရင္ေတာ့
တိရစာၦန္ေရာဂါကုဆရာ၀န္နဲ႕ ျပသျပီး လိုအပ္တဲ့ကုသမႈေတြကိုခံယူသင့္ပါတယ္လို႕ အႀကံျပဳတင္ျပလိုက္ပါတယ္
…
