ဒီရောဂါကို လိုင်း(မ)ရောဂါလို့လည်းခေါ်ကြပါသေးတယ်၊ ဒီရောဂါဟာ Borrelia burgdorferi လို့
ခေါ်တဲ့ Spirochetes ပိုးကြောင့်ဖြစ်ပွားရတာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီရောဂါကလည်း မွှားကိုက်လို့ဖြစ်လာတဲ့ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်၊ Ixodes ricinus နဲ့ Ixodes
persulcatus မွှားအမျိုးအစားတွေဟာဒီရောဂါကိုပြန့်ပွားစေနိုင်တဲ့အတွက် ၊ခွေးတွေကြောင်တွေ
အပြင် လူတွေမှာလည်းဖြစ်ပွားတတ်ပါတယ်၊ ခွေးကနေလူကိုတိုက်ရိုက်မကူးစက်နိုင်ပါဘူး၊
ရောဂါပိုးသယ်ဆောင်ထားတဲ့မွှားကောင်တွေကတဆင့်သာကူးစက်နိုင်တာဖြစ်ပါတယ်၊ဒီရောဂါဟာ
ခွေးအချင်းချင်းထိတွေ့ရုံနဲ့မကူးစက်နိုင်ပေမယ့် သွေးသွင်းကုသမှုပြုလုပ်ရတဲ့အခါမှာ ရောဂါရှိတဲ့
ခွေးရဲ့သွေးကိုသွင်းမိရင်တော့ ရောဂါကူးစက်ခံရနိုင်ပါတယ်၊ ဒါပေမယ့် ဒီရောဂါဖြစ်နေတဲ့ ခွေးရဲ့
သွေးကိုဖြစ်စေ၊အခြားအရာတစ်ခုခုကိုဖြစ်စေ စမ်းသပ်စစ်ဆေးဖို့ထုတ်ယူတဲ့အခါမှာတော့
ဘယ်သောအခါမှရောဂါပိုးကိုတွေ့ရလေ့မရှိတာက ထူးခြားချက်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
ရောဂါပိုးရှိနေတဲ့မွှားကကိုက်လို့ ခန္တာကိုယ်ထဲကိုရောက်သွားရင်တောင်မှ ဒီပိုးဟာခွေးတွေကို
သိပ်ပြီးဒုက္ခပေးတာမရှိပါဘူး၊ ဒါပေမယ့် မွှားကနေကူးစက်တတ်တဲ့ အခြားရောဂါပိုးတစ်မျိုးဖြစ်တဲ့
Anaplasma phagocytophila ဆိုတဲ့ပိုးနဲ့ပူးတွဲဝင်ရောက်လာရင်တော့အတော်လေးဒုက္ခပေးနိုင်တဲ့
ပိုးဖြစ်ပါတယ်။
ဒီရောဂါပိုးချည့်သက်သက်ကူးစက်ခံရတဲ့ခွေးဟာရောဂါလက္ခဏာမပြပေမယ့်ပျောက်ကင်းသွား
တယ်လို့ လည်းမရှိတော့ပါဘူး Anaplasma phagocytophila ဆိုတဲ့ပိုးဝင်မလာသ၍ ဘာမှ
ဒုက္ခမပေးတတ်ပါဘူး။
ရောဂါအဆင့်ဖြစ်လာရင်တော့ ခြေဆစ်လက်ဆစ်တွေကအဆစ်အမြစ်တွေယောင်ယမ်းလာတဲ့
အတွက် လမ်းလျှောက်တဲ့အခါခွေယိုင်ယိုင်နဲ့လမ်းလျှောက်တာမျိုးဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။
ခွေးဟာအနည်းငယ်ဖျားပြီးမလန်းမဆန်းဖြစ်နေတတ်ပါတယ်၊နောက်တော့တဖြည်းဖြည်းနဲ့ပိန်လာတတ်ပါတယ် ။
အဲဒီအခြေအနေမှာ မကုသပဲထားရင်တော့ ရောဂါပိုမိုပြင်းထန်လာပြီး ကျောက်ကပ်၊နှလုံးနဲ့
အာရုံကြောစနစ်တို့ကိုထိခိုက်ပျက်စီးစေတဲ့အတွက် ခွေးဟာမရပ်မနားအန်လာတတ်ပါတယ်၊
တဖြည်းဖြည်းနဲ့ကျောက်ကပ်ကိုထိခိုက်ပျက်စီးလာတဲ့အခါ ဗိုက်ယောင်ပြီး ရေဖျဉ်းစွဲလာတတ်
ပါတယ် ၊ ခန္တာကိုယ်ရဲ့အချို့နေရာတွေမှာ ဟိုနားယောင်လာလိုက် ဒီနားယောင်လာလိုက်လည်း
ဖြစ်တတ်ပါသေးတယ်၊ ဒီလိုရောဂါပြင်းထန်တဲ့အခြေအနေမျိုးမှာ စနစ်တကျမကုသရင်တော့
အသက်သေဆုံးတတ်ပါတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းအတွင် အစားအသောက်ပျက်ပြီးဖျားခြင်း ၊ လမ်းလျှောက်တဲ့အခါခွေယိုင်ခြင်း၊
ခွေးရဲ့ခန္တာကိုယ်ပေါ်မှာမွှားကောင်အသေးစားလေးတွေတွယ်ကပ်နေခြင်း စတဲ့အချက်တွေရှိနေရင်
ဒီရောဂါဖြစ်နိုင်ကြောင်းထည့်သွင်းစဉ်းစားနိုင်ပါတယ်။
ဒီရောဂါဟာ ခွေးရဲ့ခုခံစွမ်းအားစနစ်နဲ့ဆက်နွယ်ပြီး အလိုလိုနေရင်းဖြစ်လာတတ်တဲ့ အဆစ်အမြစ်
ယောင်ရောဂါ immunemediated polyarthritis နဲ့ အမြင်အားဖြင့်ခွဲခြားနိုင်ဖို့ခက်တဲ့အပြင်
မွှားကိုက်လို့ကူးစက်လာတဲ့ရောဂါတွေဖြစ်တဲ့ Anaplasmosis, Ehrlichiasis နဲ့ Rickettsia စတဲ့
ရောဂါတွေနဲ့လည်းခွဲခြားဖို့ခက်ပါတယ်။၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အဆစ်ယောင်တာကလွဲလို့ ကျန်တဲ့
ရောဂါလက္ခဏာတွေဟာတစ်ခုနဲ့တစ်ခုခပ်ဆင်ဆင်တွေဖြစ်နေတာမို့ အမြင်သက်သက်နဲ့တော့
ရောဂါကိုခွဲခြားသိရှိနိုင်ဖို့မလွယ်လှပါဘူး။
ရောဂါရှာဖွေတဲ့အခါ သွေးထဲမှာရှာဖွေတဲ့နည်းနဲ့ ဒီရောဂါပိုးကို မတွေ့ရနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့်
ဒီရောဂါဟုတ်မဟုတ်ကို အတိအကျသိချင်ရင်တော့ အထူးပြုလုပ်ထားတဲ့ ပိုးပျိုးခင်းမှာ
ပိုးပျိုးကြည့်တဲ့နည်းနဲ့စစ်ဆေးနိုင်သလို ၊ သွေးထဲမှာဒီရောဂါပိုးကိုခုခံတဲ့ဓါတ်(Antibody)တွေ
ရှိမရှိစစ်ဆေးကြည့်တဲ့နည်းတွေနဲ့သာဆုံးဖြတ်နိုင်တဲ့အတွက် ဒီရောဂါစတင်ခံစားရပြီး ရက်သတ္တ
(၄-၆)အကြာမှာသွေးကိုဖောက်ယူပြီး Polymerase Phain Reaction(PCR)Assay လုပ်ကြည့်တဲ့
နည်းနဲ့ရောဂါရှာဖွေမှုပြုလုပ်ကြည့်ရပါတယ်။
ဒီရောဂါခံစားနေရတဲ့ခွေးတွေကို အောက်ပါကုထုံးများနဲ့ကုသပေးနိုင်ပါတယ်
(၁) Doxycycline စားဆေးကိုတိုက်ကျွေးကုသပေးနိုင်ပါတယ်၊တိုက်ရမယ့်ဆေးအချိန်အဆကတော့
ခန္တာကိုယ်အလေးချိန် ၁-ကီလိုရှိလေတိုင်း ဆေကို ၁၀-မီလီရမ်နှုန်းနဲ့တွက်ချက်ထားရပါမယ် ၊
အဲဒီပမာဏအတိုင်း ၁၂-နာရီခြားတိုက်သွားရမှာဖြစ်ပါတယ်၊ အဲဒီလိုဆေးတိုက်တာကို
တစ်လလောက်အထိတိုက်ဖို့တော့ လိုအပ်ပါတယ်။
(၂) Amoxicillin စားဆေးကိုတိုက်ကျွေးကုသပေးနိုင်ပါတယ်၊တိုက်ရမယ့်ဆေးအချိန်အဆကို
ခန္တာကိုယ်အလေးချိန် ၁-ကီလိုရှိလေတိုင်း ၂၂-မီလီရမ်နှုန်းနဲ့တွက်ချက်ထားရပါမယ် ၊
အဲဒီပမာဏအတိုင်း ၈-နာရီခြားတိုက်သွားရမှာဖြစ်ပါတယ်၊ အဲဒီလိုဆေးတိုက်တာကို
တစ်လလောက်အထိတိုက်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။
(၃) Azithromycinစားဆေးနဲ့လည်းတိုက်ကျွေးကုသပေးနိုင်ပါတယ်၊တိုက်ရမယ့်ဆေးအချိန်အဆ
ကို ခန္တာကိုယ် အလေးချိန် ၁-ကီလိုရှိလေတိုင်း ၅-မီလီရမ်နှုန်းနဲ့တွက်ချက်ထားရပါမယ် ၊ အဲဒီ
ပမာဏကို ၁၂-နာရီခြားတိုင်းတိုက်သွားရမှာဖြစ်ပါတယ်၊ အဲဒီလိုဆေးတိုက်တာကို တစ်လလောက်
အထိတိုက်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။
(၄) Ceftriaxoneထိုးဆေးဦးနှောက်နဲ့အာရုံကြောဆိုင်ရာလက္ခဏာတွေပြသတဲ့အဆင့်ကိုရောက်
နေတဲ့ခွေး ဆိုရင်တော့ Ceftriaxone ထိုးဆေးနဲ့လည်းကုသပေးဖို့လိုအပ်ပါတယ်၊ ထိုးရမယ့်ဆေး
အချိန်အဆကို ခန္တာကိုယ်အလေးချိန်၁-ကီလိုရှိလေတိုင်း၂၅-မီလီရမ်နှုန်းနဲ့တွက်ချက်ထားရပါမယ်
၊ အဲဒီပမာဏကို နေ့စဉ်အကြောဆေးထိုးနှံပေးသွားရမှာဖြစ်ပါတယ်၊ အဲဒီလိုဆေးထိုးတာကို
တစ်လလောက်အထိတိုက်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။
