ပီက်ဴထရီအႀကိတ္ဟာ ဦးေႏွာက္ရဲ႕အလည္တည့္တည့္ေလာက္ရဲ႕ ေအာက္ဖက္ၾကမ္းျပင္မွာတည္ရွိေနတဲ့ အႀကိတ္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္ ပီက်ဴထရီအႀကိတ္ကို အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ေရွ႕ဖက္အျခမ္း(anterior lobe)နဲ႔ ေနာက္ဖက္အျခမ္း(posterior lobe)ဆိုၿပီး(၂)ပိုင္းခဲြျခားထားပါတယ္ ပီက်ဴထရီအႀကိတ္ဟာ ခႏၲာကိုယ္ အသက္ရွင္သန္ေရးမွာအေရးႀကီးတဲ့ဇီဝလုပ္ငန္းေတြေဆာင္ရြက္ေစဖို႔ ညႊန္ၾကားေပးတဲ့ ဟိုမုန္းဓါတ္ မ်ားစြာကို လိုအပ္သလို အခ်ိန္ကိုက္ထုတ္လႊတ္ေပးေနတဲ့အတြက္ အလြန္အေရးပါတဲ့ အႀကိတ္တစ္ခုျဖစ္ ပါတယ္
ပီက်ဴထရီအႀကိတ္ရဲ႕ေရွ႕ဖက္အျခမ္း(anterior lobe)ကေန ထုတ္ေပးတဲ့ဟိုမုန္း(၆)မ်ိဳးရွိပါတယ္ အဲဒါေတြ ကေတာ့
(၁) ေကာ္တီကိုထရိုပင္ဟိုမုန္း-Corticotropin (adrenocorticotropic hormone)
ဒီဟိုမုန္းကေတာ့ ေက်ာက္ကပ္နားက အက္ဒရီနယ္ဂလင္းေတြကေန ေကာ္တီကိုစတီးရိြဳက္ဟိုမုန္းနဲ႔ mineralocorticoids ဟိုမုန္း(၂)မ်ိဳးကိုထုတ္ေပးေအာင္ အမိန္႔ေပးပါတယ္
(၂) ႀကီးထြားဟိုမုန္း-Growth hormone (somatotropin)
ဒီဟိုမုန္းကေတာ့ ခႏၲာကိုယ္ထဲမွာ အသားေတြအဆီေတြနဲ႔ ကဇီဓါတ္ေတြ တည္ေဆာက္မႈ ကိုေဆာင္ရြက္ျခင္းအားျဖင့္ ခႏၲာကိုယ္ကိုႀကီးထြားလာေအာင္စီမံေပးပါတယ္
see also === >> Link
(၃) မ်ိဳးဥလံႈ႕ဟိုမုန္း(Follicle-stimulating hormone)
ဒီဟိုမုန္းကေတာ့ အထီးေတြရဲ႕မ်ိဳးဥေတြထဲမွာ သုက္ေကာင္ေတြျဖစ္လာေအာင္လံႈ႕ဆြေပးတဲ့အျပင္ အမေတြရဲ႕မ်ိဳးဥအိမ္မွာေတာ့ အမမ်ိဳးဥေတြတည္ေဆာက္ဖို႔ အမိန္႔ေပးပါတယ္
(၄) မ်ိဳးဥေျခြဟိုမုန္း(Luteinizing hormone)
ဒီဟိုမုန္းကေတာ့ အထီးေတြရဲ႕မ်ိဳးဥေတြထဲကေန အဖိုဟိုမုန္းေတြထုတ္ေပးေအာင္လံႈ႕ဆြေပးတဲ့အျပင္ အမေတြမွာက်ေတာ့ မ်ိဳးဥေတြေခ်ြခ်ဖို႔ အခ်ိန္ကိုက္အမိန္႔ေပးတဲ့အလုပ္နဲ႔ သေႏၶသားေလးေတြ ပ်က္မက်ေအာင္ ထိမ္းေပးတဲ့အရည္ၾကည္အိတ္ (corpus luteum)တည္ေဆာက္ဖို႔ အခ်ိန္ကိုက္ ညႊန္ၾကားေပးပါတယ္
(၅) ပရိုလက္တင္ဟိုမုန္း(Prolactin)
ဒီဟိုမုန္းကေတာ့ သားေပါက္ၿပီးခ်ိန္မွာ ႏို႔အံုထဲမွာႏို႔ရည္ေတြျဖစ္လာေစဖို႔နဲ႔ႏို႔အံုကေနႏို႕ခ်ေပးဖို႔ အခ်ိန္ကိုက္ အမိန္႔ေပးပါတယ္
(၆) သိုင္းရိြဳက္လံႈ႕ဟိုမုန္း(Thyroid-stimulating hormone)
ဒီဟိုမုန္းကေတာ့ လည္ပင္းပိုင္မွာရွိတဲ့ သိုင္းရိြဳက္အႀကိတ္ေတြထဲမွာ သိုင္းရိြဳက္ဟိုမုန္းေတြျဖစ္လာေစဖို႔နဲ႔ အဲဒီအႀကိတ္ေတြကေန ညွစ္ထုတ္ေပးရမယ့္အခ်ိန္နဲ႔ ဘယ္ေလာက္ပမာဏညွစ္ထုတ္ေပးရမယ္ဆိုတာကို အခ်ိန္ကိုက္အမိန္႔ေပးပါတယ္
ပီက်ဴထရီအႀကိတ္ရဲ႕ေနာက္ဖက္ အျခမ္း(posterior lobe)ကေနထုတ္ေပးတဲ့ဟိုမုန္းကေတာ့(၂)မ်ိဳးျဖစ္
ပါတယ္ အဲဒါေတြကေတာ့
(၁) ဆီးထိမ္းဟိုမုန္း(Antidiuretic hormone)
ဒီဟိုမုန္းကို arginine vasopressin လို႔လည္းေခၚပါတယ္ သူကေတာ့ေက်ာက္ကပ္ထဲကေန စြန္႔ထုတ္ျခင္း အားျဖင့္ ခႏၲာကိုယ္ထဲက ေရေတြအလြန္အက်ြံဆံုးရံႈးမသြားေအာင္ထိမ္းေပးပါတယ္
(၂) ေအာက္စီတိုစင္(ေခၚ)ညွစ္ထုတ္ဟိုမုန္း(Oxytocin)
ေအာက္စီတိုစင္ဟိုမုန္းကေတာ့ ခႏၲာကိုယ္ရဲ႕ၾကြက္သားႏုေတြကို လႈပ္ရွားေအာင္အမိန္႔ေပးတာျဖစ္တဲ့ အတြက္ ကေလးေမြးဖြားတဲ့အခ်ိန္မွာ သားအိမ္ကိုညွစ္အားျဖစ္ေစတာနဲ႔ သားငယ္ကႏို႔စို႔တဲ့အခါ ႏို႔ကို ညွစ္ထုတ္ေပးဖို႔အမိန္႔ေပးတဲ့အလုပ္ကိုလုပ္တဲ့ဟိုမုန္းျဖစ္ပါတယ္
